Doğum Sonrası, Kanama, Komplikasyonlar, Yaşananlar

Doğum Sonrası

Doğum sonrası ilk 6 haftalık yani halk arasındaki 40 günlük süreye lohusalık denmektedir. Lohusalık dönemi annemiz için zor geçen ve dikkat edilmesi gereken bir dönemdir. Doğum sonrası komplikasyonlar ve bir çok hastalıkla karşılaşılabilecek olan bu dönemde en zoru doğum bitiminde yaşanabilecek zorluklardır. Doğum sonrasında lohusa 6 hafta içerisinde ancak eski haline geri dönebilmektedir. Hem biyolojik hemde psikolojik değişime hamilelik süresince uğrayan annemizin doğum sonrasında eski haline geri dönmesi dönemine lohusalık dönemi denmektedir. Lohusalık dönemi annenin eski haline tam olarak dönmesi ile biter. Lohusalık dönemi 3 ayrımdan oluşur. Çok erken lohusalık, erken lohusalık ve geç lohusalık dönemleridir. Bu dönemlerde yaşananlar bu ayrımın konmasına sebep olmuştur. İlk 24 saat çok erken lohusalık, ilk hafta erken lohusalık ve kalan 6 haftalık dönem ise geç lohusalık dönemidir.

 

Uterus involüsyonu

Doğum sonrası rahim eski haline dönmeye yani rahim küçülmesi başlar ve bu küçülmeye involüsyon adı verilir. Hamilelik süresince rahim 40 hafta boyunca büyür ve neredeyse rahim 11 kat büyür. Doğum sonrası hızla küçülmeye başlayan rahim doğumun gerçekleşmesi sonrasında neredeyse 20. haftalık hamilelik rahim boyutundadır.  Doğum sonrası rahim boyutu neredeyse 1 kg kadardır. Birinci haftanın sonunda rahim hamileliğin 12. haftasındaki boyutuna düşer. Rahim lohusalık dönemi bitiminde yani 6. hafta sonunda hamilelik öncesindeki boyutuna inmektedir.
Doğum sonrasında rahim kasılmaları doğum sırasındakinden daha güçlü devam etmektedir. Rahim kasılmaları ile birlikte oluşan ağrılara afterpains adı verilir. Doğum sonrasında oluşan ağrılar bir kaç gün devam ederek sürer. Daha önce doğum yapmış olan kadınlarda ise bu ağrılar daha şiddetli hissedilir. Doğum sonrası kasılmalar ilk 12 saat yani çok erken lohusalık döneminde çok daha fazla hissedilir. Bu ağrılar bir hafta içerisinde yavaşlayarak geçer.
Doğum sonrasında  bebeğin rahim içerisinden ayrılması ile endometrium yani rahim içini döşeyen zar tabakasının iyileşmesi 3 haftayı bulur iken plezantanın yerleştiği alanın iyileşmesi 6 haftayı bulmaktadır. Eğer iyileşme tam anlamı ile gerçekleşmez ise şiddetli kanamalar olmaktadır.

 

Doğum Sonrası Kanama

Doğumdan sonra rahimden gelen ilk kanama içerisinde kan ve doku parçaları bulunmaktadır. Bir kaç gün içerisinde miktarı azalır ve rengi açılmaya başlar. Bu kanama 2. hafta sonunda daha koyu kıvamlı ve rengi açık olarak gelmeye başlamaktadır. 4 hafta sonunda ise doğum sonrası kanama yavaş yavaş durmaya başlar.
Lohusalık dönemin de bu kanamalar olurken lohusa enfeksiyona çok müsaittir. Bu dönemde temizliğe ve hijyene çok dikkat edilmelidir. Doğum sonrasında 10 cm açılan selviks bölgesi yani rahim ağzı doğum sonrası bir haftalık süre içerisinde 1cm açıklığa inmektedir. Rahim ağrı doğum öncesinde yuvarlak bir görünümde iken doğum sonrası yassı bir görünüm almaktadır. Rahim ağzının görünümü kişinin doğum yapıp yapmadığını belli etmektedir. Rahim ağzı doğum sonrası kağıt gibi incelirken lohusalık dönemi sonunda yani 6 hafta içerisinde iyileşme göstermektedir.
Doğum sonrasında esneyen vajinal doku 3 hafta içerisinde kendini toplasa da doğum öncesindeki o gergin halini alamaz. Bir miktar esneme maalesef doğum sonrasında kalmaktadır.
Hamilelik boyunca esneyen karın kasları ve pelvik bölgesi kasları lohusalık dönemi sonuna kadar toplanmaya başlar. Lohusalık dönemi sonunda egzersiz ile eski halini alabilmektedir. Lohusalık dönemi sonrası egzersiz çok önemlidir.
Lohusalık dönemi sonrasında dolaşım, boşaltın ve endokrin sisteminde olan değişikliklerde eski haline yavaş yavaş 6 hafta sonunda geri dönmektedir.

Doğum Sonrası Komplikasyonlar

Doğum sonrası lohusada ciddi komplikasyonlar oluşabilmektedir. Bu sebeple doğumdan sonra ilk 24 saat hastanede gözlem altında tutulması gereklidir. Sık sık tansiyonu ölçülmeli, kanamasının şiddetine bakılmalıdır.
Doğum esnasında doğum sancılarını desteklemek için ilaçlar verilmiş ise bu ilaç takviyesi tansiyon problemleri oluşturabilmektedir. Doğum sonrasında tansiyon yükselmesi ciddi sonuçlar doğurabilmektedir.
Doğum sonrası komplikasyonları arasında bulantı ve kusma da vardır. Bu kusmalar solunum yoluna gider ise zatürreden ani ölümlere kadar bir çok sonuç ile sonuçlanabilmektedir.
Doğum sonrasında annede titreme nöbetleri oluşabilmektedir. Bunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte çok ciddi bir durum değildir ve bir müddet sonra kendiliğinden geçmektedir.

Atoni Nedir

Atoni doğum sonrasında rahim kaslarının kasılmaması dolayısı ile açıkta kalan damarların kapanamaması nedeni ile oluşan şiddetli kanamadır. Doğum sonrası 500 ml kanamadan fazlası normal değildir. Damarların kapanamaması yani Atoni çok ciddi bir durumdur. Hastane ortamında acil müdahale edilemeyen bu durum sonucu anne hayatını kaybedebilir. Çok kısa zaman içerisinde çok fazla miktarda anneden kan gelir ve bu nedenle evde yapılan doğumlarda acil müdahale edilme şansı olmadığından risklidir. Elle müdahale ile masaj yapılarak rahim kasılmasını sağlayan ilaçlar verilerek rahimin kasılması sağlanır ve kanama durdurulabilir. Tedavi sonuç vermiyor ise acil operasyon ile hasta ameliyata alınır. Bu ameliyat sonunda kadının rahmi alınabilmektedir. Çok olmasa da karşılaşılan bu olayda rahim alınması kötü gibi gözükse de kadının hayatını kurtarır.

Amniyon Sıvı embolisi

Doğum sonrası komplikasyonlardan biri de amniyon sıvı embolisidir. Bebeğin amniyon sıvısı doğum sırasında annenin kan dolaşımına geçmektedir. Akciğerler, beyin gibi organlara ulaşan sıvı burada damar tıkanıklığına yol açarak annenin ölümünü gerçekleştirir. Doğum sonrası anne ölümlerinin büyük çoğunluğu  amniyon sıvı embolisi yüzündendir. Tedavisi çok mümkün olmayan bu durum ile karşılaşıldığında çok nadir kurtulma şansı vardır.

Doğum Sonrası Enfeksiyon

Doğum sonrası humması diye de bilinen doğum sonrası enfeksiyon ilk 24 saat bitiminde gerçekleşir ve 38 dereceyi geçen ateşlenmeler olur. Bu ateşlenme aynı gün içerisinde olmasa bir kaç kez yada daha fazla olmaktadır. Bu ateşlenmeye enfeksiyon sebep olmaktadır. En sıklıkla bu enfeksiyon üreme, boşaltım ve memelerde gerçekleşir. Doğum süresinin uzaması ile zarların erken açılması bu enfeksiyona neden olabilir. En sık görülen rahim içi iltihaplanması yani endometritdir. Rahim içi iltihaplanması genelde üçüncü gün ortaya çıkarken ateşlenme 40 dereceyi bulabilmektedir. Enfeksiyon karın boşluğuna kadar yayılabilmekte olup kanama ise kötü kokulu olmaktadır. Enfeksiyon kan içerisine yayılmaya başlar ise bu hastalık ölümcül olabilir.
Tedavisi antibiyotik ilaç tedavisi ve yatak istirahati olarak uygulanır. Bol sıvı ve su içilmesi gereken hastalık da çok dikkat edilmelidir. Bu hastalık sonucu vajinada yaralar ortaya çıkabilir. Gebelik dönemi öncesi her türlü kadın hastalığı lohusalık döneminde çok etkili olmaktadır. Gebelik düşünen anne her türlü yaradan ve enfeksiyondan temizlenmiş bir şekilde hamile kalmalıdır.

Doğum Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ev ortamında doğum yapmamaya dikkat etmeliyiz. Tam teşekküllü hastanelerde doğum yaparsanız doğum sonrası komplikasyonlar olduğunda erken müdahale şansınız olabilir. Doğum sonrasında Atoni, Amniyon Sıvı Embolisi, Doğum sonrası enfeksiyon en önemli müdahale gereken durumlardır.
Doğum sonrasında normal doğumda 1 gün sezaryen doğum sonrasında 2 gün hasta yatışı verilmektedir. Doğum sonrasında anne mümkün olduğunca dinlenmelidir.
Eve geçildikten sonra bu dinlenme devamlı yatmak anlamına gelmemektedir. Mümkün olduğunca kalkılmalı ev içerisinde ufak yürüyüşler yapmalıdır. Küçük ev işlerini kendini yormadan yapabilir. Kan dolaşımını destekleyen bu tür hareketler lohusalık döneminde son derece önemlidir. Sürekli yatmak lohusa için yarardan çok zarar getirmektedir.
Doğum sonrasında anne kendine dokunmadığını bildiği her şeyi yiyebilir ve içebilir. Mümkün olduğunca beslenmesine dikkat etmesi gereken lohusa eğer süt veriyor ise mutlaka 2600-2800 kalori almalıdır. Bol protein içerikli gıdalar yemeli ve bol sebze, meyve tüketmelidir. Meyve suyu bol içmeli ve süt arttırıcı gıdalar yiyerek bir an önce anne sütünün bol gelmesi için çalışmalar yapmalıdır.
Doğum sonrası kabızlık lohusalık döneminde çok görülmektedir. Bu sebeple bol lifli gıdalar almalı ve bol su içmelidir.
Doğum sonrasında 2. gün ayakta duş şeklinde bir banyo yapılabilmektedir. Bu banyo esnasında zorlayıcı hareketler yapılmamalıdır. Çok zorlanmadıkça  vajinaya su kaçmaz ve kesinlikle doğum sonrası vajinaya su tutulmamalıdır.
Normal doğum sonrasında dikiş yapılması genellikle normaldir. Bu dikişler genelde doktor solak değil ise sağ tarafta olur. Otururken yada yatarken dikişli olan kısma oturmamak ve ağırlık vermemek gereklidir. Tuvaletten sonra dikişli alan ılık su ile yıkanmalıdır. Tercihen antiseptik içerikli su ile yıkanması daha uygun olur.
Doğum sonrasında karın kaslarını güçlendirecek egzersizler çok erken yapılmamalıdır. Doğum sonrası en az 6 hafta geçtikten sonra bu egzersizler başlanmalıdır. Yani lohusalık dönemi bitiminde yapılması en uygun olan süredir.
Doğum sonrasında en az 3. hafta sonrasında eş ile birlikte olmaya izin verilmektedir. Annede bazı isteksizlikler olması 12. hafta sonuna kadar normal karşılanmalıdır.
Doğum sonrasında doktorunuz 6 hafta sonra anneyi görmek isteyecektir. Yukarıda anlatılan değişikliklerin derecesi kontrol edilmelidir. Hiç bir şikayetiniz olmasa bile mutlaka lohusalıkdönemi sonu yani 6 hafta bitiminde her şeyin normale döndüğünden emin olmak için doktora gidilmelidir.
Doğum sonrasında süt ne zaman gelir, süt gelmesi için neler yapılmalı ile ilgili makalemiz de anneler için çok önemli olan emzirme konusunu detayları ile anlattık.