Uyku Hastalığı Nedir Ve İsimleri

Uyku Hastalığı Nedir?

Hayat döngümüzün içerisinde uyku çok önemli yer taşıyor. İyi bir uyku uyuyamayan bir çok insan gün içerisinde verimli olamıyor. Sağlıklı yaşamın en önemli olmazsa olmazlarından uyku, bir çok kişinin sorunu halindedir. Uyku bozukluğu diye bilinen hastalığın çok çeşitli türleri vardır. Uyku bozukluğu sadece kişiyi değil eşleri ile ilişkilerini ve kişilerin yaşan kalitesini düşürüyor. Uyku bozukluğu altında bulunan bir çok hastalığın tedavisi mümkündür.
İnsan beyni uyku sırasında da aktif bir şekilde çalışmaktadır. Pek çoğumuz beynimizin uyurken de çalıştığını bilmeyiz. Yetişkin kişilerin uykuları iki evreden oluşmaktadır. Rem evresi hızlı göz hareketlerinin yaşandığı, N-Rem evresi ise yavaş göz hareketlerinin yaşandığı evredir. N-Rem evresi derin uykuya geçildiği evredir ve bu evrede görülen rüyalar genelde siyah beyazdır ve görülen rüyalar genelde sabah kalkınca hatırlanmazlar. Bu evrede vücut gün boyunca yaşadığı yorgunluğu ve fiziki hasarlarını tamir ederek dinlenir. Rem evresinde ise beyin aktiviteleri uyanıklığa yakın olmasına rağmen geçici bir felç yaşamaktadır. Rem evresindeki rüyalar genelde hatırlanır ve renklidirler. Uyku zihinsel ve fiziksel sağlığın yenilenmesini sağlayan bir günün neredeyse üçte birini kaplayan çok önemli aktif bir dönemdir. Yaşam kalitesini azaltan uyku hastalığı insan sağlığını da bozmaktadır. Hastalığının yaklaşık 85 adet çeşidi vardır. Uyku hastalıkları genelde çok uyumak, uykuya dalmada güçlük ve sürdürememek, bazı uyku hastalıklarında ise yürüme, altını ıslatma, kabuslar gibi sorunlar yaşanmaktadır. Bazı uyku hastalıkları ise trafik ve mesleki kazalara neden olabilmesi nedeniyle çok ciddi halk sağlığını da tehdit eden sorundur. Kişileri ve sevdiklerini riske atacak kadar tehlikeli boyutlar kazanan uyku hastalıklarının neredeyse çoğunun tedavisi mümkündür.

Uyku Hastalıkları İsimleri

Uyku hastalıkları, uyku uzmanı bir  doktora giderek belirlenir. Hastalıkların tanısının konabilmesi için kişiler uyku laboratuvarında en az bir gece yatırılarak, uyku sırasında bir çok parametrenin incelenmesi yapılır. Hastanın gece boyunca videosu çekilir ve görüntüsü kaydedilir. Hastanın ne zaman uyanık, ne zaman uykuda olduğunun, uykunun hangi dönemlerinde bulunduğunun ve bunların gece içindeki oranlarının belirlenmesi için elektroansefalografi ile bakılır. Bunun yanında göz hareketleri, çene ve bacaklardaki kas aktiviteleri kaydedilir. Hastanın solunum olaylarının belirlenebilmesi için de ağız, burun solunumu, göğüs ve karnın solunum eforu, kan parsiyel oksijen basıncı, kalp atımı gibi bir çok parametre, baş ve vücuda yerleştirilen elektrot, kemer ve diğer sensorlarla kaydedilir ve yapılan tetkikler neticesinde hastada hangi uyku hastalığı olduğu belirlenir. Uyku hastalıklarının 85 çeşidi vardır ve en yaygın olan ve en rastlanılan uyku hastalıkları şu şekildedir.

Uyku Apnesi

Uyku apnesi en yaygın görülen uyku hastalığıdır. Hastanın uykuda solunumu tamamen durabilmektedir. Düzensiz kalp atışına neden olan hastalıkta beyne oksijen gitmemesi sonucu ölüm riski yaşanmaktadır. Hastalarda genelde hipertansiyon, kalp yetmezliği ve inme riskini arttıran uyku apnesi hastalığıdır. Hastalık bir uyku uzmanı tarafından belirlenir ve tedavisi kilo vermek, yan dönerek uyumak, ameliyat olmak, ilaç kullanmak veya solunum makinesine bağlanarak uykunun düzene sokulmaya çalışılması ile olmaktadır. En yaygın uyku hastalıklarından biri ve en bilinenlerindendir.

Huzursuz Bacak Sendromu

Huzursuz bacak sendromu diye bilinen hastalıkta bacaklarda ortaya çıkan nahoş hisler ve bunu engellemek için bacakları sürekli hareket ettirme ihtiyacı ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu hastalıkta hasta bir türlü uykuya dalamaz. Uykuya dalındığı sırada ise yaşanan bacaklarda, hatta kollarda meydana gelen periyodik hareketler, uykuyu bölerek veya derinleşmesini dengeleyerek uyku kalitesini düşürür. Hastalığın ilaç tedavisi ile geçmesi mümkündür.

Rem Uyku Bozukluğu

Rem uyku bozukluklarında rüya gören kişi, rüyasında ne yaşıyor ise yatakta da aynı hareketleri yapmaktadır. Yanında uyuyan kişiye zarar veren kişi, duvara yumruk atar, tekmeler, konuşur, bağırır, kişi rüyasında devamlı bir mücadele içerisindedir. Sabah kalktığında genelde yaptığı hiç bir şeyi hatırlamayan kişi yorgun ve bitkin uyanır. Hastalığın tedavisi mümkündür ve genelde kas gevşetici ilaç, melatonin ve antidepresan tedavisi işe yaramaktadır. Hasta mümkünse yanındaki kişiye zarar vermemesi için yalnız yatmalıdır.

 

Gece Terörleri

Gece terörleri denen uyku hastalığı genelde çocuklarda görülmeklebirlikte, sık olmasa da yetişkinlerde de görülür. Bu hastalık genelde uykuya dalındıktan 3 saat içerisinde ortaya çıkmaktadır. Bu hastalık kabus görme durumunun çok daha yoğun yaşanması durumudur. Hasta yaşadıklarından etkilenerek genelde çığlık atarak uyanır ve çevresine korku ve şaşkınlıkla bakar. Bu sırada gözleri açık olmasına rağmen o hala uyuyordur. Gözleri açıktır, yüzü solgundur, terleme ve korku ifadesi vardır. Yataktan kalkar ama  hala uyuyordur. Ailesini ve yanındakileri tanımaz ve yürürken bir yerlere çarpabilir. Bu bir nöbettir ve nöbet bir kaç dakika sonra kendiliğinden bittiğinde hasta uyanır ve olanları hatırlamaz. Gece terörü yaşayan kişinin yanındaki kişiler hastayı uyandırmamalıdır. Kendine zarar verecek davranışları önlemeye çalışarak onun kendiliğinden uyanmasını beklemelidirler. Mutlaka doktora gidilmeli ve uygun bir ilaç tedavisi başlanmalıdır. Genelde çocukların yaşadığı bu hastalık için çocuğun stresten uzak kalması, erken uyuması ve uyuduğu ortamda huzurun ve sessizliğin sağlanması gereklidir.

 

Narkolepsi

Narkolepsi en tehlikeli uyku hastalıkları arasındadır. Hastanın uyku düzeni yoktur ve birden bire bir kaç dakikalığına uykuya geçebilir. İş yaparken, iş toplantısında, en önemlisi araba kullanırken birden bire uykuya dalabilir. Çok tehlikeli olan bu hastalık kişi içinde çevresi içinde çok tehlikelidir. Maalesef ilaç tedavisi görmesi gereken hasta bu tedavinin yanında davranış terapisi de almalıdır.

 

Uyurgezerlik 

En yaygın bilinen uyku hastalıkları arasında olan uyurgezerlikte hasta uyku halinde iken birden kalkarak yürümeye başlar. Hatta dışarı çıkan hasta araba bile kullanabilir. Çevresi ve kendi için çok tehlikeli olan bu hastalıkta gözler açık olmasına rağmen uyku hali devam eder, bilinç yerinde değildir ve uyandığında ne yaptığını hatırlamaz. Tıbbi gözlem ve ilaç tedavisi şart olan hastalıkta dış kapı kilitleri, yatak odasının güvenliği gibi bir çok önlem alınmalıdır.

Uyku Felci

Uyku felci hastası uykuya daldığında yada uyanmak üzere iken bir kaç dakikalığına hiç hareket edemeyecek gibi yarı felç durumu yaşamaktadır. Hasta hareket edemez, ses çıkaramaz ve nefes almakta bile zorluk yaşamaktadır. Ancak ilaç tedavisi ile düzelebilecek bu hastalıkta, yatakta yan yatma, egzersiz yapmak ve kendine düzgün bir uyku düzeni oluşturmak da hastalığın atlatılmasında yardımcı olmaktadır.

İNSOMNİA

Uykusuzluk durumunun kronikleşmesi de denebilen bu hastalık aslında çok ciddi bir rahatsızlıktır. Ölümlerle sonuçlanan hastalıkta hasta gözlerini birkaç dakikadan fazla kapalı tutamamaktan ya da yatakta bir o yana bir bu yana dönerek uyuyamamaktan şikayet etmektedir. Aslında hastalığın nedeni ise bir proteinin şeklinin bozulması ve beyne zarar vermesi durumudur. Genelde orta yaş ve üzerinde görülen hastalık, 7 ay ile 3 yıl içerisinde ölümle sonuçlanabilmektedir. Tedavisi olan hastalıkta ilaç ve doktor terapisinin yanında alışkanlıkların değişmesi, kişinin kendini rahatlatacak aktiviteler edinmesi çok önemlidir.
Bir çok uyku hastalığı vardır ve uyku hastalıkları çok önemlidir. Uyku düzeni bozulan kişiler bunu önemsemeli ve hastalığın ilerlemesine fırsat vermeden doktora gitmelidirler. Bir çok hastanede uyku bölümü açılmıştır. Eğer önemsenmez ve dikkat edilmezse bozulan uyku düzeni sizlere örneklerini verdiğimiz gibi hastalıklara dönüşerek çok daha kötü sonuçlar doğurmaktadır. Hastalık boyutuna dönüşen uyku düzensizlikleri sadece kişinin yaşan kalitesini düşürmekle kalmamaktadır. Çevresine en önemlisi eşine ve çocuklarına da zarar verebilecek duruma gelmektedir.