Filografi

Filografi Nedir?

Filografi ahşap malzeme üzerine çivilerin çakılması ile oluşan desenlerin içlerinin bakır tel yada iple örülerek yapıldığı bir el sanatıdır. Sanat türü olarak kabul edilen filografi Orta Doğu'da doğmuş sonrasında batıya ve doğuya uzanarak ilerlemiştir. Ülkemizde unutulmaya yüz tutmuşken son yıllarda öğrenci yetiştirilerek yayılmaya başlamıştır. Yapımı zor olduğu için genelde yapımından çok yapılmış tablolar satın alındığı harika görselliğe sahiptir. Görenlerin hayran kaldığı tablolar filografi çivisi ve filografi teli ile yapılmaktadır. Filografi sanatının yayılması büyük usta Saim Devrilmez'in çabaları ile olmuştur. Saim Devrilmez filografi sanatının yayılması için yıllarca uğraşmıştır. Kültür merkezlerinde ders vererek öğrenci yetiştirmiştir. Saim hocanın ilk öğrencilerinden olduğum için gurur duyduğumu da bu arada belitmek isterim. Tek hedefi bu unutulmaya yüz tutan filografi sanatının yayılması ve öğrenciler yetiştirerek bu çivi sanatının unutulmadan ileriki nesillere kalabilmesidir. Bir ömrü bu uğurda harcamış olan büyük usta sayısız öğrenci yetiştirmiştir. Sanatını bir çok sergi ile halkımıza tanıtmaya çalışan büyük usta İsmek'te de öğrenci yetiştirmiş ve onlarında hocalık yapmasını sağlayarak bir çok öğrenci yetiştirilmesine vesile olmuştur. Bu sanatın yayılmasına İsmek de önderlik yapmıştır. İsmek Eğitim Merkezlerinde bir çok kurs açılarak halkımıza flografi sanatı öğretilmekte ve eğittikleri öğrencilerin ders vererek öğrenci yetiştirilmesine katkıda bulunulmaktadır.

Filografi Sanatı

Filografi sanatı bir diğer adı ile çivi sanatı sabırlı olan herksin yapabileceği bir sanattır. Sanat diyoruz çünkü yapılan tablolar bittikten sonra bir sanat eseri değerindedir. Büyük bir işçilik ve emek olan bu tablolar evlerin salonlarında sergilenmektedir. Bu tablolar ile istenilen her öğe çizilerek yapılabilir. Çiviler tek tek çakılarak çizme işlemi yapılır ve tel ile filografi tel sarma teknikleri kullanılarak çivilerin içleri doldurulur. İstenilen her deseni filografi örme tekniği ile yapabilirsiniz. Çiçek modellerinden başlayın da büyük önder Atatürk portresine kadar bu teknikle tablo yapmanız mümkündür. Genel olarak hat sanatının yapıldığı ve yapılan tabloların birer şaheser değerinde olduğu, çok harika bir el sanatıdır.

Filografi Sanatı İle Terapi

Filografi sanatı çok iyi bir terapi yöntemidir. İnsanı sakinleştirirken yapılan işin güzelliği ile meşguliyet insanın ruhunu dinlendirmektedir. Çok zor ve emek isteyen bu sanat Saim hocamızın destekleri ile engelliler merkezlerinde yapılmaktadır. Engellilerin yapabileceği bir meşguliyet olan çivi sanatı, onları meşgul ederken yapılan işin güzelliği ile hayata tutunma güçü vermektedir. Bir şeyler üretmek her insana çok iyi gelmektedir. Yapımı uzun süren tablolar büyük bir emek işi olduğu için çok değerlilerdir.

Filografi Sanatı İle Hobi

Eğitim merkezlerinde kursları olan filografi sanatı, özellikle kadınlarımız için çok güzel bir hobidir. Filografi sanatı ile yapılan tablolar evlerimizin baş köşesini süslemektedir. Hobi olarak öğrenilen bu sanat ileriki dönemlerde eğer istenilirse bir işe de dönüşebilmektedir. Yapımı çok uzun zaman aldığı için tabloların değerleri oldukça yüksek meblağlardadır. Maliyetleri düşük olmasına rağmen büyük emek istediği için bu sanatın maliyetine emek denir ise yanlış denmemiş olur. Eğer istenir ise evde kadınlarımıza çok da büyük bir gelir sağlayabilecek çok güzel bir iş imkanıdır. Boş vakitlerini değerlendirirken bir yandan da bir şeyler üreterek ev ekonomisine katkıda bulunabilecekleri çok değerli bir sanattır. Eğer bu işe gönül vermek isterseniz, çok doğru bir şey yapmış olursunuz. Filografi sanatı tam bir gönül işidir.

Filografi Nasıl Yapılır

Filografi sanatını öğrenebilmek için yetenekli olmak gerekmemektedir. Bir resim sanatı gibi yeteneğin gerekmediği fakat sabır göstermek ve emek harcamak gereklidir. Çok çabuk bitmeyen tabloları yapabilmek için sabırla ve emek harcayarak çalışmak gereklidir. Ben sabırlıyım ve harcadığım emeğin önemi yok, yeter ki öğrenebileyim ve yapmak istiyorum diyorsanız çivi sanatına başlayabilirsiniz. Filografi sanatı tahta zemin üzeri kumaş ile kaplanır ve üzerine çiviler ile desen çizilerek yapılır. Çiviler ile çizilen desenlerin içleri bakır tel ile doldurularak yapılmaktadır. Filografi sanatı başlangıç dönemlerinde çivilerin içleri ip ile örülmektelerdi. Şimdi ise bakır tel ile örülüp şahane tablolar üretilmektedir. Filografi sanatını yapabilmek için öncelikle basit modeller seçerek başlamanız daha uygun olur. Büyük tablolar ileri teknikler gerekmektedir. Öncelikle yapmak istediğiniz modeli seçmeniz gereklidir. Modeli seçtikten sonra bu modeli kaça kaç ölçüde yapacağınıza yani tablonuzun büyüklüğüne karar vermeniz gerekmektedir. Bizim size tavsiyemiz başlangıç olarak küçük objeler denemenizdir. Seçtiğiniz model ve yapmak istediğiniz ölçülere karar verdikten sonra o ölçüleri yapacağınız zemini hazırlamanız gerekmektedir. Zeminimizi hazırlarken yani tahtamızı alırken dikkat etmeniz gereken şey tahtamızın yapaçağımız desenin 4 kenarından en az 10-15 santim daha büyük olmasıdır. Tahtaya çizeceğimiz şekil tam ortaya oturtulmalı ve 4 kenarda da aynı ölçüde kenar boşluklar olmalıdır. Filografi tablolar tahta zemin üzerine çivi çakılarak yapılır ve içleri tel ile örülür.

Filografi Malzemeleri

• Yapılacak tablo ölçüsünde üzerine çivi çakılabilecek yumuşaklıkta tahta gerekmektedir. Tahta zemin üzerine çivi çakacağınız için bu zemin çivi çakılabilecek yumuşaklıkta olmalıdır. Genel olarak kavak ağacından yapılan plakalar alınarak istenilen ebatta kestirilir. Sunta yada mdf plakaları bu işlem için uygun değildir. MDF plakalar çok sert olup çivi çalışması zor tahtalardır. Sunta plakalar ise sonradan kabarabilmekte ve şişmeler olduğu için tercih edilmez. Ham ağaç olması bu konuda çok önemlidir. Ham ağaçtan tercih edilen tahta plaka, yapmak istediğiniz tablo ebadında kestirilir.
• Tahta zemini kaplamak üzere kumaş gerekmektedir. Genel olarak yapılan tabloların alt zemini kadife yada deri kumaştan seçilmektedir. Tablonun ağırlığına uygun kaplama kumaş malzemesi kullanılmalıdır.
• Tahtanın üzerine serilen kumaş parçası tahtanın arkasından zımba yardımı ile zemin düz olacak şekilde çektirerek zımbalanır. Zımbalama işlemi çok dikkat edilerek yapılmalıdır.
• Filografi çivisi ile tablomuzun şekli çizilir.
• Filografi teli kullanılarak örülür
• Filografi çivisini çakmak için küçük çekiç
• Büyük boy çuvaldız iğne
• Karga burun 
• Yan keski
• Çivilerin paslanmaması için bakır, altın yada gümüş renginde demir çivi boyası
• Çiviler boyandıktan sonra koruyuculuk vermesi için metal çilası

Filografi Örgü Teknikleri

• Zemin Kat Örgüsü
• Üst Kat Örgüsü

Filografi Yapımı

Filografi yapımı için öncelikle tablomuzu yapacağımız desene karar vermemiz gerekmektedir. Desenin ebadına karar vererek tahtamızı onun ebadından büyük seçmemiz gerekir. Desenin kenarlarında bir miktar boşluk kalmalı ki desen kendini göstersin. Desen tablo ile aynı ebatta olur ise çerçeve yapıldığında güzel durmaz. Çerçeveye dayanmayacak gibi en az 4 kenardan da 10-15 cm kenar boşluklar olacak şekilde deseni yerleştirebileceğiniz tahta kestiriniz. Tahtanızı kadife yada deri kumaş ile zımba yardımı ile kaplayınız. Zemin üzeri çok gergin bir şekilde kaplanmalıdır. Desenimiz yani yapacağımız filografi modeli yapmak istediğimiz ölçüde büyütülmeli yada kağıda çizilmelidir. Eğer fotokopisi çekirilerek yapılıyor ise  ozaletcide istenilen ebatta büyülte bilirsiniz. Zeminimize kağıdımızı bantlayarak sabitliyoruz. Kağıdımızın üzerinden filografi çivileri ile çakılarak model oturtulur. Filografi modelini çok net ve düzgün bir şekilde oturta bilmek için çivileri çok düzgün bir şekilde çakmanız gerekmektedir. Çiviler aynı boy ve dik bir şekilde çakılmalıdır. Eliniz ile üzerinden gezdirdiğinizde hiç çivilerde bir fazlalık olmamalıdır. Çivi aralıkları da aynı aralıkta olmalıdır. Çivilerin aralıkları çok seyrek olmamalıdır. Çivilerin aralıkları tel örecek kadar az genişliğinde olmalıdır. Filografi çivisi aralıkları yarım santimi geçmemeli yoksa istediğiniz kadar üzerini örün örgünüz kendini göstermez. Çivileri aynı boy, aynı aralıkta sık sık çakarak modelimizi bu şekilde  tahta zemin üzerine çiziyoruz. Modelimizi bitirdiğimizde çivilerimizi yıllar sonra bile hala eskisi gibi kalabilsinler diye paslanmamaları için boyuyoruz. Boyamızı ve malzemelerimizi hobi marketlerden tedarik edebiliriz. Boyamızla çivilerimizi çok güzel bir şekilde boyayalım. Kuruduktan sonra tekrar boyayalım ve bu boyama işlemini 3 kez tekrarlayalım. Boyamızın kuruması çok önemlidir. Kurumayan boya diğer boyama işleminde atar ve güzel durmaz. 3 kez boyuyoruz çünkü tek kat boya örme işleminde çividen atarak çıkmaktadır. Sabırla kurumasını bekleyin ve 3 kez üst üste boyayınız. Son kat boya kuruduktan sonra Filografi çivisini cilalarsanız çok daha güzel olur. Boyama işlemimiz bittikten sonra tablomuzun altındaki modeli çizdiğimiz kağıdı tablodan çıkaralım. Burada çıkarma işlemini çuvaldız ile de yapabilirsiniz. Çivilerin altında kağıt parçaları kalmamasına dikkat etmelisiniz. Kağıdımız çıktıktan sonra tablomuzda hiç kağıt parçası kalmamalıdır.

Filografi Tel Sarma Teknikleri

Zemin Katı Filografi Örgü Teknikleri

Yapacağımız tablomuzun tellerini modelimize göre seçtikten sonra modelimizdeki renkleri dikkate alarak hangi renk nerede ise o rengin olduğu yer o renk ile zemin yapılır. Zemin örgüsü karşılıklı iki çivi arası enine bir şekilde ara boşluklar örülür. Karşılıklı çiviler çapraz örgü ile örülür. Bu işlem üst örgünün alta doğru gitmemesine ve üst örgümüz örüldükten sonra aralardan alt zeminin görülmemesine yarar. Yani altta koruyucu zemin hazırlamaktadır.

Üst Kat Filografi Örgü Teknikleri

Üst kat filografi örgü tekniklerinde öncelikle bilmeniz gereken şey hiç bir zaman alt örgüdeki gibi karşılıklı örgüler örülmez. Karşılıklı örülen çivi aralıklar kısadır ve örgü kendini göstermez. Kısa aralıklarla örülen örgüler ancak alt zemini kapamak için örülürler. Üst örgü mümkün olduğu kadar uzunlamasına ve karşılıklı çiviler ile yapılırlar. Bu örgü düz bir şekilde uzunlamasına örülür. Bazen ileri örme tekniği olarak teli çevirerek ördüğümüz örgünün üzerinden verevler yapılır. Bu örgüler bir iki kat değil en az 10 kat olarak yapılır ki örgü kalınlaşarak daha tok ve düzgün durmalıdır. Üst örgü ne kadar çok kat üzerine yapılır ise tablo o kadar düzgün ve tok durur. Bu tabloların yapımı çok emek ve sabır istemektedir. Filografi yapımında en önemli nokta örgünün gerdirilerek yapılmasıdır. Bol örülen tablolar zamanla çivilerden çıkar ve tablonuz bozulur. Çok gergin bir şekilde örmeniz gerekmektedir. Eliniz ile teli çekerek çiviler üzerinden geçirmeniz gerekmektedir. Çiviler üzerinden teli geçirirken büyük boy aldığınız çuvaldız yardımı ile geçirmektesiniz. Çuvaldız iğne çivilerden geçirdiğiniz, gerdirerek çektiğiniz telin çok daha rahat takmanızı sağlar.

Filografi Malzemeleri Nereden Alınır

Önceleri filografi çivisini nalburlar dan özel olarak getirterek alırdık. Filografi malzemeleri artık hobi marketlerde satılmaktadır. Tüm filografi malzemelerini hobi marketlerden rahatlıkla bulabilirsiniz. Kumaşını ise deri yada kadife tercih size aittir, istediğiniz kumaşçı'dan satın alabilirsiniz. Kumaş üzerinde kat izi olmamasına dikkat ederek alınız. Kat izi eğer pano üzerinde olur ise hiç güzel durmaz. Ahşap malzemesini yani alta koyacağınız tahtayı en yakın marangozdan tedarik edebileceğiniz gibi onu da artık hobi marketler getirmekteler. Ahşabın yumuşak olmasına dikkat ederek alınız çünkü sert ahşaba çivi çok zor çakılır. Filografi telini ise hobi marketlerden alabileceğiniz gibi eğer İstanbul içerisinde oturuyorsanız Eminönü'nden çok daha ucuza satın alabilirsiniz.